Gestalt Psikolojisi ve Tasarım İlişkisi

Almanca olan gestalt (geştalt) kelimesi; bütün, form, şekil, model gibi anlamlara gelir.

“Gestalt Psikolojisi” de denen, Alman ve Avusturyalı psikologların öne sürdüğü Gestalt kuramının temel dayanağı, insan zihninin nesneleri gruplandırarak bir bütün olarak algılamasıdır.

Bir sanat eserini ya da tasarımı oluşturmak sanatçı veya tasarımcının uzun zamanını alsa da izleyicinin eseri algılaması anlık bir durumdur.

İzleyici, Gestalt kuramına göre bütünü görür.
Gestalt kuramına göre;
● Eksik kalan şekiller zihinde tamamlanır.
● Benzer nesneler gruplandırılarak algılanır.
● Simetrik nesneler bir bütün olarak algılanır.
● Tasarımdaki unsurların birbirini tamamlaması bütünlük oluşturur.
● Unsurların birbiriyle bağdaşması uyum hissi verir.
● Tasarımda farklı şekiller, tonlar vb. kullanılması çeşitlilik sağlar.
● Biçim, ton, doku vb. ögelerde aykırılık olması zıtlık oluşturur.
● Bir ögenin birden fazla sayıda kullanılması tekrar sağlar.
● Ögelerin belli bir düzen içinde tekrarlanması ritim ve hareket oluşturur.
● Ögelerin ağırlığının yatay ve dikeyde her iki tarafa eşit dağılımı
denge oluşturur.

Bir tasarım ya da düzenleme (kompozisyon) yaparken Gestalt ilkelerini göz önünde bulundurmak, estetik beğeniyi dolayısıyla tasarımın başarısını artırır.

Gestalt kuramına dayanarak tasarımın başarısında etken olan birtakım tasarı ilkeleri belirlenmiştir.

Nokta, çizgi, biçim gibi görsel sanat elemanlarının yön, hareket, aralık gibi kompozisyon ögeleri kullanılarak tasarı ilkelerine göre düzenlenmesi ile iki ya da üç boyutlu, etkili kompozisyonlar oluşturmak mümkündür.