Renk

Işığın objeye çarpmasıyla oluşan yansıma ışınlarının niteliğine göre gözdeki duyumların her birine renk denir.

Rengin ortaya çıkmasında etken ışıktır, ışık olmayan yerde renk de olmaz.

Kısaca insan ışınların belirli değerlerine karşı duyarlı hale geldiğinde bunları değişik nitelikteki renkler olarak algılar.

Ana renk: Kırmızı, sarı, mavidir. Doğadaki tüm renkler bunların karışımından elde edilir ama bu renklerde hiçbir karışım yoktur.

Ara renkler: Ana renklerin ikili olarak ve eşit oranlarda karışımından meydana gelen renkler ara renkler ya da yardımcı renkler olarak adlandırılır. Kırmızı + sarı = turuncu, mavi+kırmızı=mor, sarı+mavi= yeşil bu renkler renk çemberinde karşılıklı olarak yerleştirilir.

Sıcak-soğuk renkler: Sıcak renkler kırmızı, turuncu, sarı; soğuk renkler yeşil, mavi, mor diye bilinir. Sarı ile kırmızı arasındaki renkler sıcak, mavi ile sarı renk geçişleri arasındaki yeşiller içinde sarı çoksa sıcak, mavi çoksa yeşiller soğuk etki hissettirir. Mavi ile kırmızı renk geçişleri arasındaki morlar içinde kırmızı çoksa sıcak, mavi çoksa soğuk etki hissettirir.

Karşıt renkler: İki ana rengin karışımından yapılan, yardımcı renk karışımına girmeyen üçüncü ana rengin karşıtıdır. Örneğin sarı ile kırmızının karışımından olan turuncu, karışıma girmeyen üçüncü ana renk olan mavinin karşıt (tamamlayıcı) rengidir. Aynı yolla kırmızının karşıtı yeşil, sarının karşıtı mor olarak bulunur.

Tarafsız nötr renkler: Siyah ile beyaz ve bunların arasındaki bütün griler tarafsız nötr renklerdir.

Renk uyumu (armoni): Renklerin gözümüzde uyumlu, estetik etki bırakacak şekilde kullanılmasıdır.

Ögeleri Şunlardır:

  • 1. Birlik
  • 2. Değişiklik
  • 3. Denge
  • Yalın Karşıt: Renkler karıştırılmadan çeşitli büyüklüklerde geometrik şekiller kullanılarak yalın renklerle yüzey oluşturmadır.
  • Açık- Koyu Karşıt: Renklerin en açık tonlarından bir grup ve en koyu tonlarından bir grup belirlenerek yapılan uyumdur. Ara değerlere, renklere kesinlikle yer verilmez.
  • Soğuk- Sıcak Karşıt: Renklerin birbirlerini etkilemelerinden faydalanılarak oluşturulan uyumdur. Mavi, en soğuk olan renk; kırmızı ve sarı ile bunlar arasında olan renkler, en sıcak uçtur.
  • Tamamlayıcı Karşıt: Birbirini bütünleyen iki rengin, aynı ölçüde yan yana kullanılması ile yapılan uyumdur.
  • Aldatıcı Karşıt: Aldatıcı karşıt; rengini, kendisini ve başka renklere olan etkisini, farklı durumlarda insanların değişik algılamalarından faydalanarak yapılan uyumdur.
  • Kalite Karşıt: Renk tonları açıktan- koyuya, koyudan–açığa doğru adım adım kullanılır. Böylece birçok renk yan yana kullanılabilir. Kalite karşıtı mat renkle, onun içindeki saf rengin birlikte kullanılmasıyla yapılır.
  • Miktar Karşıtı: İki ve ikiden fazla renk lekeleri arasındaki orantıdır. Örneğin bir yüzeyde kırmızı ile yeşil eşit miktarda kullanılırsa kırmızı yeşilden daha etkin olur. İşte bunu dengelemektir. Bunu ayarlamak için parlaklığa ve büyüklüğe de dikkat edilmelidir.

Yineleme: Ögelerin aynen ya da yaklaşık biçimlerde birden çok kullanılmasıdır.

Tekrar; süsleme resminde, el sanatlarında, süsleme sanatında çok kullanılan bir ilkedir. Tekrarın tam tekrar, tekrar, değişken tekrar, aralıklı tekrar olarak dört çeşidi vardır. Nesnelerin çok sayıda ve benzer olarak kullanılması bıkkınlık doğurabilir ama aynı zamanda birleştirici ve bütünleyici özelliğe sahiptir.

Tekrar: Biçimlerin ölçü, şekil, renk ve dokularının tam olarak aynı olması, buna karşı aralık ve yönlerinin farklı kullanılmasıyla olur.

  • Tam tekrar: Biçimlerin ölçü, şekil, renk ve dokularının aynı olması bu biçimlerin eşit mesafe ve aynı yönde kullanılmasıyla’’ tam tekrar’’ meydana gelir.
  • Değişken tekrar: Birbirinin aynı olmakla, aralarında az farklar olan veya biçimlerin bir arada kullanılmasıyla meydana gelen tekrardır.

Aralıklı tekrar: Farklı Ģekillerde ve ölçülerdeki biçimler, belirli mesafelerle ve farklı yönlerde kullanılırsa aralıklı tekrardır.