KOMPOZİSYONUN ÇEŞİTLERİ

Kompozisyonun düzenlenme şekline göre simetrik-asimetrik, hareketli-durgun, açık-kapalı olmak üzere üç farklı çeşidi bulunur.

Simetrik-Asimetrik Kompozisyon

Simetrik-Asimetrik Kompozisyon

Simetri

Yüzey, şekil, form ve biçimlerin aralıksız veya aynı aralıkta birbirine yönelerek bakmalarıdır. Doğada ve çevremizde simetriye sıklıkla rastlarız. İnsan yüzü, kelebeğin kanatları, hemen hemen her gün kullandığımız küçük ev aletleri gibi. Simetride, merkez olarak alınan bir noktanın çevresinde (merkezi simetri) ya da eksenin iki yanında (eksensel simetri) birbirine yönelik olarak dizilim görülür.

Asimetri

Simetrik olmayan denge durumudur. Nesnelerin birbirine yönelik olma şartı yoktur. Ancak, yüzey ya da mekânı sınırlayan bölge içinde ağırlıkları birbirini dengeleyecek biçimde yer alır. Simetrik kompozisyon
mükemmel bir denge ve bütünlüğe sahip olmasına rağmen monoton ve durgundur. Asimetrik kompozisyon ise hareket ve coşku içerir

Durgun-Hareketli Kompozisyon

Durgun kompozisyonlar hareket unsuru içermez. Yatay düzenleme, aynı aralık, aynı biçim ve ölçü ile kurulan düzenlemeler durgunluk etkisi oluşturur. Aralık, yön, biçim farklılığı bulunan; zıtlık ve ritim içeren düzenlemeler ise hareketlidir. Durgun kompozisyonlar bir müddet sonra sıkıcı olabilirken hareketli kompozisyonlar izleyicinin dikkatini daha fazla süre üzerinde tutar.

Açık-Kapalı Kompozisyon

İçinde bulundurduğu ögelerin kompozisyonun düzenlendiği yüzey ya da alan içinde kalması durumu kapalı kompozisyon, kurgulandığı yüzey ya da alan sınırlarının dışına taşması durumu ise açık kompozisyon şeklinde ifade edilir. Kapalı kompozisyonlar, tıpkı durgun ve simetrik kompozisyonlarda olduğu gibi daha sakin ve uyumludur. Açık kompozisyonlar ise, enerjisi yüksek ve coşkulu düzenlemelerdir. Bunda kompozisyonda kullanılan ögelerin kendi içinde simetrik-asimetrik, durgun-hareketli olma durumları da etkili rol oynar